Jakie są podstawowe złącza ciesielskie w konstrukcjach?

Połączenie elementów drewnianych to jedna z czynności wykonywanych przy bardzo wielu pracach budowlanych. Od jakości wykonanego połączenie będzie zależała trwałość konstrukcji i jego żywotność. Przypominamy kilka podstawowych złączy ciesielskich, które mogą przydać się w pracach profesjonalnych i amatorskich.

Co to są złącza ciesielskie?

Drewno jest materiałem bardzo chętnie wykorzystywanym w pracach budowlanych. Ten trend widoczny jest od tysięcy lat i mimo rozwoju budownictwa nadal chętnie korzystamy z tego materiału. Drewno jest łatwo dostępne, stosunkowo trwałe i lekkie. Trudno znaleźć lepszy materiał do wykonywania więźby dachowej, czy lekkich konstrukcji ogrodowych. Sporą popularnością cieszą się także domy w konstrukcji szkieletowej wykonane głównie z drewna.

W przypadku konstrukcji nośnych drewnianych największym problemem jest połączenie ze sobą dwóch kawałków materiału. Nie ma tu możliwości wykonania spawania czy łączenia za pomocą klejów. Dlatego tak ważne są prawidłowo wykonywane złącza ciesielskie. Pod tym pojęciem rozumiemy formowanie elementów drewnianych w taki sposób, żeby połączenie było stabilne, trwałe i nie osłabiało znacznie naturalnej nośności materiału. Dodatkowe akcesoria, jak łączniki, śruby czy wkręty do drewna mogą stanowić jedynie dodatkowe wzmocnienie konstrukcji. Poniżej prezentujemy podstawowe złącza ciesielskie stosowane w budownictwie.

Złącza wzdłużne

Tego typu złącza mają na celu połączenie dwóch elementów na długości bez zwiększania ich rozmiarów przekroju. Nacięcie prowadzi się na dwóch elementach w taki sposób, żeby po przyłożeniu zahaczały się o siebie, jednocześnie nie pogrubiający średnicy. Popularnym przykładem takich złączy jest zamek ukośny czy zakładka klinowa z zazębieniem. W ten sposób łączy się między innymi murłaty i płatwie w konstrukcjach więźby dachowej. Dla zabezpieczenia konstrukcji przed siłami rozciągającymi łączenie wzmacnia się za pomocą wkrętów do drewna.

Złącza poprzeczne

W tym wypadku dochodzi do połączenia elementów, które ułożone są do siebie pod kątem. Mogą krzyżować się ze sobą lub układać w kąt, najczęściej prosty. W tym celu nacinane są lub frezowane krawędzie poszczególnych elementów. Tworzy się tak połączenie odporne na potencjalne przemieszczenia poprzeczne lub wzdłużne. Najpopularniejszym połączeniem tego typu jest tak zwany jaskółczy ogon, który znany jest z wielu dawnych konstrukcji.

Złącza narożne i wrębowe

To połączenie wykonywane przy łączeniu dwóch elementów pod kątem na narożach. Cięcie wykonuje się w taki sposób, żeby choć w części elementy łączyły się ze sobą płaskimi poziomymi powierzchniami. Najczęściej prowadzi się je na więźbie przy połączeniu krokwi z kalenicą i dodatkowymi płatwiami. Do najpopularniejszych należą złącza na zwidłowanie czy na zakładkę prostą.

Złącza poprzeczne na szerokości

Charakterystyczne złącza wykonywane na elementach płaskich podczas układania desek elewacyjnych, desek podłogowych czy boazerii. Ich zadaniem jest zapobieganie przed przesuwaniem się desek względem siebie. Do najpopularniejszych należą złącza tworzone na zakładkę, pióro i wpust, czy wpust i pióro obce. W tym wypadku wzmocnienie za pomocą wkrętów do drewna jest niemożliwe.

Złącza ciesielskie metalowe do łączenia konstrukcji

Choć opisane złącza od wieków stosowane są w budownictwie, obecnie coraz częściej można spotkać złącza ciesielskie metalowe. Są to uformowane elementy montażowe, do których przykręca się wybrane fragmenty więźby. Wykonuje się je z perforowanej blachy stalowej ocynkowanej lub nierdzewnej. Mają za zadanie wzmocnić tworzone łączenie lub całkowicie je zastąpić. Do najpopularniejszych typów złączy ciesielskich należą:

• kątowniki ciesielskie - konstrukcje przeznaczone do łączenia elementów drewnianych, które skierowane są prostopadle do siebie. Mogą mieć różne szerokości i długości ścian przyprostokątnych. W zależności od potrzeb i typu konstrukcji mogą być wzmocnione przetłoczeniem jak kątownik z przetło. KP4/E 70x70x55 x 1,5mm;
• płytki perforowane - przeznaczone do wykonywania lub wzmacniania złączy wzdłużnych. Za pomocą wkrętów do drewna przykręca się je do dwóch sąsiadujących ze sobą elementów. Płytki różnią się między sobą wymiarami oraz rozmieszczeniem i ilością otworów;
• łączniki ciesielskie - inne konstrukcje formowane najczęściej do wzmacniania złączy poprzecznych czy wrębowych. Mają zróżnicowane wymiary, dlatego każdy z nich należy dobrać zgodnie z wytycznymi na projekcie więźby. Przykładem może być Łącznik krokwiowy lewy ŁK1 40x170x2,0 mm, który ma swój prawy odpowiednik na drugą stronę połaci.

Ponadto wiele konstrukcji przydaje się w nietypowych połączeniach. W szczególnie wymagających konstrukcjach przydatne będą łączenia podstawy słupa z gwintem lub wieszaki belek. Dlatego planując montaż profesjonalnej więźby, dokładnie sprawdź jej założenia projektowe. Jeśli tworzysz konstrukcje amatorskie, zapoznaj się z naszym asortymentem złączy ciesielskich.